Eras Republicas Pirenencas

Aqueth matin que cadói sus un article dera Wikipédia qui tratava deras "Republicas Pirenencas". Un article hèra brac e un pòc imprecís, mès qui esvelhó en jo ua curiositat deras granas.
Que'vs traduseixi çò d'escrivut en aqueste article:

<< Republicas pirenencas qu'ei eth nom dat aras regions enter França e Espanha qui desempuix eth Adge-Miejancèr dinc aths temps modèrnes an conservat un ordi de foncionament autonòma sus ua base democratica. Las hemnas qu'avèvan eth dret de's prensentar e de votar. Aqueth dret qu'estó desruït pera Revolucion francesa. >>

Lavetz ad aqueth moment que'm prenó era cercadera, e qu'èi trobat en cercar sus eth internet un mapa d'aqueras "republicas democraticas" de noste. Mès com èra un chic vielhòta e de mau léger, que l'èi tornat hèt jo medeix.
De segur, permor d'aqueste hilh de **** de blogger, eth imadge qu'ei mau, mes que podetz clicar dessús ta'u véjer miélhor.

Bon. D'abòrd, que podem véjer de que sonque Andòrra a conservat eth sué estatut d'estat independent (medeix si ne podem batalar...). Mès totun qu'arremercam era vath/val d'Aran qui a conservat ua autonomia hòrta en estat espanhòu e medeix en Catalonha. Eras autes vaths independentas per contra que son cadudas en desbrom...

Era "republica" qui m'a interessat mes qu'ei era Vath Surguèra (notada sus eth vielh mapa "vath soriguèra"), era deths miés ajòus e ond eths miés pairs-bons an ua bòrda (com l'at èi dit sovent en aqueste blòg). E que'm disi de qu'era mair, dera mair, dera mair..... dera mia mair-bona podèva votar, lhèu un millenari avantz eras hemnas francesas.
Que'n sèi pòc sus aqueste subjècte mès que'm hè totun dòu qu'ua revolucion qui's dits democratica (eth país "deths drets deth òmi", mès pas dera hemna...) aja suprimit eth dret de vòta aras hemnas, e tabé era autonomia, cultura e lengua deras Republicas Pirenencas.

Dongas talèu oé qu'èi decidit de quilhar un partit politic nau, eth "Partit tara Independéncia deras Republicas Pirenencas", e que'vs apèri a'vs juntar a jo taras eleccions qui arríban.

Aquiu que vòi deixar d'escríver conerias e tornar estudiar tath "bac blanc" de francés. Si era mia professora e'm legèva... xD

PS: Qu'èi avut quauques problèmas tad arrevirar quauques noms com "Davantaïque", "Bouigane" o encoèra "Balsan". Qu'èi tabé botat un B a "Biròs" mès que pòt estar un V.
Dongas si avetz causòtas de corregir, n'arroderetz pas a me n'informar ens comentaris!

Energias Verdas

Sovent qüand e's parla d'energias verdas la gent que pénsan aus "biocarburants" (que seré mes corrècte de díser "agrocarburants" enta no pas con.hóner dab l'agricultura biologica) o encoèra a las eoliènas.
Mès aquestas honts d'energia que pàusan hèra de problèmas e no son vertadèras solucions.
La sola solucion: LO SÓ!!! Ua hont infenida d'energia!

Per exemple, en cercar un pòc, que's pòt trobar suu internet bonas videos qui'ns amùixan lo poder incredible deu só.

Aquiu que podetz distillar aiga pipauda enta la béver:

Quauqu'arré hèra plan tabé, lo motor Stirling: en cauhar un gas (com l'idrogèn o l' èli), aqueste que's dilata e entraina lo piston enta produsir energia.
Enta cauhà'u, que's pòt emplegar combustibles com la lenha o lo petròli, mès encoèra un còp, lo sorelh qu'ei perhèit si èm deu gènre ecolo!

Demonstracion en imadge:

Qué? N'ètz pas convençuts?
Lavetz, si'vs disi de qué podetz har cosina dab lo só en pagar sonque 7€ ta's har ua parabòla-miralh?
E-ò, qu'ei possible, miratz plan aquerò:

Incredible, no?
Que me'n cau har ua!!! :D

Adixatz!!